Δημήτρης Κανελλόπουλος
Ωραία, αποκτήσαμε πλέον Κώδικα Δεοντολογίας για τα Ψηφιακά Μέσα Ενημέρωσης. Τον ετοίμασε η Ενωση Εκδοτών Διαδικτύου (ΕΝΕΔ) και είναι το αποτέλεσμα συνεργασίας της με την ερευνητική ομάδα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας, το οποίο αποτελεί Συνέργεια Ευρωπαϊκών Δημόσιων Πανεπιστημιακών και Ερευνητικών Φορέων και συνεποπτεύεται από το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» (υπουργείο Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων). Και είναι και πολυσέλιδος, 80 τόσες σελίδες.
Ε, και; Αλλάζει κάτι επί της ουσίας; Τι να σας πω, το θέμα δεν είναι αν θα τον τηρήσουν κάποιοι, αλλά και αν θα τον ξεφυλλίσουν έστω. Το δημοσιογραφικό τοπίο στο ελληνικό Ιντερνετ είναι πολύ θολό και δεν τηρείται η παραμικρή δημοσιογραφική δεοντολογία, παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις.
«Δεν είναι δημοσιογραφία να κάθεσαι σε ένα newsroom και να κλέβεις ειδήσεις από το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων» λέει ο δημοσιογράφος και μάνατζερ της ΕΡΤ στα Νέα Μέσα, Βασίλης Βασιλόπουλος (από τους συγγραφείς του Κώδικα) για το μεγάλο ζήτημα της λογοκλοπής στο διαδίκτυο. Τι αναφέρει σχετικά ο Κώδικας για τη λογοκλοπή;
«Η ιδιοποίηση κειμένων, εικόνων, ήχων και γραφικών, που έχουν δημιουργήσει άλλοι, που συνιστά έναν μεγάλο πειρασμό για τον δημοσιογράφο, ιδιαίτερα στην εποχή του διαδικτύου, απορρίπτεται κατηγορηματικά. Ως λογοκλοπή ορίζεται η χρήση του έργου ή μέρους του έργου κάποιου άλλου, το οποίο στη συνέχεια το παρουσιάζει κανείς ως δικό του, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει πρόθεση ή όχι».
Πώς αποφεύγεται η λογοκλοπή; «Πρέπει να αναφέρονται όλες οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για την ολοκλήρωση ενός θέματος. Πρέπει να χρησιμοποιούνται παραπομπές για όλες τις επί λέξει παραθέσεις από έργα άλλων δημιουργών».
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στον Κώδικα Δεοντολογίας για τα Ψηφιακά Μέσα Ενημέρωσης παρουσιάζουν τα κεφάλαια που αφορούν 100% το Ιντερνετ και την αμιγώς ηλεκτρονική δημοσιογραφία.
Γιατί προφανώς και απαγορεύονται «οι ύβρεις, οι αισχρολογίες και οι συκοφαντίες» σε όλα τα ΜΜΕ, δεν χρειάζεται διευκρίνιση στον νέο κώδικα και όλοι καταλαβαίνουμε πως αφορά όλες τις μορφές δημοσιογραφίας.
Το θέμα είναι να δούμε τι κανόνες ορίζονται ειδικά για τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, όπως το Facebook λόγου χάριν που στην Ελλάδα σαρώνει.
«Τα προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα δίνουν στους δημοσιογράφους την ευκαιρία να δείξουν πώς συμπεριφέρονται ως άνθρωποι με απόψεις, συναισθήματα και προσωπικές εμπειρίες. Την ίδια στιγμή, ένας δημοσιογράφος που αναρτά απόψεις, δικές του ή άλλων, είναι και εκπρόσωπος του ειδησεογραφικού Οργανισμού στον οποίο δουλεύει.
Tweet και post ενός δημοσιογράφου με δογματικό ύφος και ισχυρή έκφραση γνώμης μπορούν εύκολα να συνδεθούν με τον ειδησεογραφικό οργανισμό ως σύνολο και να βλάψουν τη φήμη του ως αμερόληπτου μέσου. Αυτό στη συνέχεια μπορεί να βλάψει τις σχέσεις του Οργανισμού με κοινό, πελάτες και πηγές».
Στον Κώδικα Δεοντολογίας για τα Ψηφιακά Μέσα Ενημέρωσης αναφέρεται ρητώς πως τα social media είναι δημόσιο και όχι ιδιωτικό μέρος για τους δημοσιογράφους. «Οι δημοσιογράφοι δεν πρέπει ποτέ να θεωρούν ότι οι αναρτήσεις τους είναι ιδιωτικές και όχι επαγγελματικές και να παραβιάζουν τον κώδικα δεοντολογίας του Μέσου στο οποίο εργάζονται.
Ουσιαστικά όσοι βρίσκονται στο περιβάλλον των social media είναι διαρκώς σε κοινή θέα. Τα κοινωνικά δίκτυα αναδεικνύουν το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι θεωρούνται από το κοινό δημοσιογράφοι όλο το 24ωρο».
Το επόμενο κεφάλαιο πάντως του Κώδικα καταστρατηγείται κατά κόρον στην Ελλάδα. Για διαβάστε: «Οι δημοσιογράφοι πρέπει να αποφεύγουν να εμπλέκονται σε οργισμένους διαλόγους με συναδέλφους δημοσιογράφους, πηγές ή μέλη του κοινού για οποιοδήποτε θέμα. Εχουν την υποχρέωση να αντιμετωπίζουν τους άλλους με σεβασμό».
Μια σύντομη περιήγηση στο εγχώριο Twitter και Facebook θα σας πείσει, αν δεν το ξέρετε ήδη δηλαδή, πως αυτό το τελευταίο σπανίως τηρείται. Ολοι σχεδόν πλακώνονται με όλους.
Πρακτικές που δίνει ο Κώδικας Δεοντολογίας για τα Ψηφιακά Μέσα Ενημέρωσης
■ Δεν συστήνεται η διαγραφή του αρχικού κειμένου.
■ Οταν γίνεται λάθος, ο δημοσιογράφος υποχρεούται να προβαίνει σε διόρθωση μέσω νέας ανάρτησης, στην οποία θα εξηγεί ποιες είναι οι σωστές πληροφορίες και πώς έγινε το λάθος χωρίς να σβήσει την προηγούμενη για λόγους διαφάνειας, παρά μόνο αν εγείρονται ηθικά και νομικά ζητήματα.
■ Μπορεί ένας δημοσιογράφος να ανανεώσει έναν τίτλο, ο οποίος θα είναι ακριβής και θα παραπέμπει σωστά αν κάποιος κάνει αναζήτηση στο Google ή σε άλλη μηχανή αναζήτησης.
■ Φωτογραφίες ή βίντεο σβήνονται μόνο αν αποδειχτεί ότι ήταν πλαστά ή απεικόνιζαν πρόσωπα στα οποία η ανάρτηση προκάλεσε ηθική βλάβη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου